.

ပြမလုပ္ေပါဲဗၲဳိက္အေခါင္အရာညးၿဗဵဟုီဂွ္ တိုန္တဵဒဿံင္ကုႝ အေခါင္အရာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ (ဝါ) အေခါင္အရာဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘ရ။ အေခါင္အရာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဟြံမံက္ကၜဳင္ဏီမၢး အေခါင္အရာညးၿဗဵတအ္ ဂြံယုိက္မုက္မာန္ဂွ္ ဝါတ္ဂါတ္ခက္ခုဲတုဲ ဂြံရပ္စပ္သုင္ေစာဲနဇုိင္နတဲဂွ္ ေဍံဒွ္ကၜဳင္ဟြံေလာဲသြာဏီ မပၲံသာ္ဏံ ဒႆနႏူကုႝသဿာပေရင္ဍဳင္ကြာန္တအ္ ဟုီဂးကၜဳင္ႏြံရ။ ဆၢး အေခါင္အရာညးၿဗဵဟုီဂွ္ မအေရဝ္ဏံျပာကတ္ကၜဳင္ဒဿံင္ ႏူ ၂၀ ဗြဝ္ကၜံသှာံေလာန္ကၜဳင္ေတံဂွ္ရ။ ဍဳင္လၛဳႝတအ္ မပၲံကုႝဍဳင္အေမရိကာန္၊ ဍဳင္အ႘ယူတအ္ဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ဝြံ ႏူကုႝဍဳင္ညးတအ္ဂြံဗၜးၐးတုဲဂွ္ ညးၿဗဵတအ္ တိတ္သၜာတ္လုပ္ကၜဳင္ေပါဲဗၲဳိက္ အာတ္မိက္ကၜဳင္အေခါင္အရာညးၿဗဵတအ္အိုတ္ရ။ ဟိုတ္ႏူညးတအ္ ပၲိတ္ျဇဟတ္လုပ္ကၜဳင္ေပါဲဗၲဳိက္ အာတ္မိက္ကၜဳင္ အေခါင္အရာညးတအ္တုဲ စုႝကုႝညးဂၜးတိ ဂေကာံကုလသမဂၢတအ္ ဒးသၸကၜဳင္စဿတ္သမၲီ ဒးပံက္ကၜဳင္မုက္လိက္တဿိမြဲ သြက္ညး ၿဗဵတအ္ ဂြံပါလုပ္ပၬဲပေရင္ဍဳင္ကြာန္သဿးဟြံက သုီကုႝဇဿာပ္ညးအဲဒးသၸသမၲီကၜဳင္ အေခါင္အရာညးၿဗဵတအ္တုဲ ဒးပါလုပ္ေရင္တၜဳင္ကုႝ ဗြဲမကိတ္ည႘ကုႝအေခါင္အရာညးၿဗဵတအ္ရ။

ပၬဲသၠဳတ္ေအယွဏံ ဍဳင္ဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ ၐိုန္ရတုပ္စိုတ္ထၸက္ကၜဳင္စဿတ္တဲလိက္ကသုက္အေခါင္အရာ ညးၿဗဵ (CDAW) ကုီေလဝ္ ဍဳင္လၛဳႝဝြံ အေခါင္အရာညးၿဗဵတအ္ဟုီဂွ္ ဗြဲမကိတ္ည႘ကုႝကၜဳင္အေခါင္ ေရင္တၜဳင္ကၜဳင္ဗြဲမေစွ္ကုႝ သဘဵဓဝ္ဂွ္ ဍဳိန္လ်ေလာန္ေကြံရ။

မြဲလၸာ္ပၜန္မၢး ညးမခ်႘ဒရာင္ဒဿံင္ အေခါင္အရာညးၿဗဵတအ္ဝြံ ဟုိတ္ႏူပေရင္ပံင္ဗစုိပ္ ဒဒွ္ေယန္သှာင္ဂကူဇကုကုႝ အေခါင္အရာညးၿဗဵတအ္ ဍဳိန္လ်တုဲ ပြမဟုီတြံေဖ်ံဗုီတအ္ဂွ္ ဒွ္ကၜဳင္ပဋိပကၡ အၾကာေကာံမှိဟ္ဇကု၊ ဘာသာဇကုတုဲ နကုႝညးၿဗဵလၛဳႝတအ္ဝြံေလဝ္ ဟုိတ္ႏူဇုီကပိုက္ကၜဳင္ကုႝ ေယန္သှာင္ဘာသာ ျပေဝဏ႘ဂကူဇကု ဟြံဒုင္တုဲတးပါဲကၜဳင္ႏြံရ။

အေခါင္အရာညးၿဗဵဟုီဂွ္ အတိုင္ညးဂၜးတအ္မေဖ်ံလဝ္ဂွ္ ကိတ္ည႘ကုႝအကာဲအရာပ႙ုဖအိုတ္ဟြံေသင္တုဲ ဗုီကိတ္ည႘ကုႝဇကုဂွ္ ဇကုလြ႘ၐံင္ေကတ္မၢး ပဋိပကၡအၾကာဇကုဂွ္ ေဍံကၲဳႝဒွ္ဟြံမာန္တုဲ ညးၿဗဵတအ္ကုီ၊ ဂေကာံမှိဟ္တအ္အိုႆုီဒုင္တုဲကၜဳင္ လညာတ္ဏံမာန္ေပင္င္ရ။

ဒုင္သၨဳိင္လၲဴအကာဲအရာဏံဝြံတုဲ ဍဳင္ပ႙ုဍဳင္ဗဿာဟုီဂွ္ ဒွ္ဒဿံင္ေသှာတ္တၜအဝုႝတုဲ ေသှာတ္ဒ႘မဝ္ကေရျဇ႘ မဍဳိက္ေပင္ကုႝအေခါင္အရာ တုပ္သဿဟ္ ဂြံလုပ္ေကတ္ကၜဳင္ဒှာဲမာန္ဂွ္ ဒွ္အရာပဏာမေပါဲဗၲဳိက္ပ႙ုတအ္ ဒးေကၜာန္ကၜာအိုတ္ေဏာင္ ကၬဳိပ္သၠဳိပ္သဿာပေရင္ဍဳင္ ကြာန္တအ္ ဟုီဂးကၜဳင္ႏြံရ။

ဆၢးနလညာတ္ညးမလုပ္ဒဿံင္ေပါဲဗၲဳိက္အေခါင္အရာညးၿဗဵတအ္မၢး အေခါင္အရာညးၿဗဵဟုီဂွ္ ဒးလြ႘ၐံင္ ဒက္ပၲဳိန္အာ မြဲပေလာပ္ကုႝအေခါင္အရာဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘မဒွ္တုဲ ကာလဍဳင္ပ႙ုေသှာတ္ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘မံက္ကၜဳင္မၢး ဗြဲမကိတ္ည႘ အေခါင္အရာ ညးၿဗဵေလဝ္ မံက္ကၜဳင္မာန္ရ။ ဟုိတ္ဂွ္တုဲ ညးၿဗဵတအ္အာတ္ကၜဳင္မိက္ သြက္ေသၢာံကုႝကၜဳင္အေခါင္ကုႝ ညးၿဗဵတအ္ ေအာန္အိုတ္ ၃၀% (ကၬဳိပ္ကၜံ) ညံင္ေသၢာံရုဲစွ္အာညးၿဗဵတအ္ ပၬဲပေရင္အာကၬဳိပ္စပ္ကုႝပေရင္ဍဳင္ကြာန္ရ။

ဟုိတ္ႏူညးၿဗဵအာတ္မိက္ကၜဳင္ဗုီတအ္ဏအ္တုဲ သဿာပေရင္ဍဳင္ကြာန္လၛဳႝတအ္ ဗုီလုႝဟုီကၜဳင္မၢးေတွ္ ပေရင္ညးၿဗဵတအ္အာတ္မိက္ ၃၀ % (ကၬဳိပ္ကၜံ) ပၬဲပေရင္အာကၬဳိပ္ဂွ္ တုပ္ညံင္ရဵေဖ်ံေထာံဗှတ္မၐိုတ္ညးၿဗဵတအ္ဂြံပါလုပ္ပၬဲပေရင္ဍဳင္ကြာန္မဒွ္ရ။ ဟုိတ္ဂွ္တုဲ တှဟ္နဒးအာတ္မိက္ကၜဳင္ဗုီတအ္ဏအ္ဂွ္ ဒုင္သၨဳိင္လၲဴဍာ္ေဒၠဝ္အေစာန္စရာဲညးတအ္တုဲ ကုႝကၜဳင္ဒှာဲပၬဲပေရင္အာကၬဳိပ္မၢး ဂပ္ေဂါဝ္ေရာင္ ညးတအ္ညာတ္ေကတ္သာ္ဝြံရ။

ပေရင္အာကၬဳိပ္ဟုီဂွ္ ဟြံမြဲကုႝပယ်ဳႝဒှက္ပေရင္တာဒှာရ။ တိုန္တဵကုႝအေစာန္စရာဲေဟင္ရ။ ညးၿဗဵတအ္ေစာန္စရာဲႏြံ ညးဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ ဒုင္တဲေစွ္စိုတ္မၢး ဗြဲမကိတ္ည႘ဂွ္ လုပ္စိုပ္ကၜဳင္ဒှာဲပေရင္အာကၬဳိပ္ ပေရင္အရာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ေဏာင္ဂွ္ ဒဝ္အံင္သာန္သုက်႘ (ကၬဳိပ္သၠဳိပ္ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘) ဂွ္ ထၞးဒဿံင္သက္သ႘ေပင္င္ရ။

ဆၢးအရာအိုႆုီဂွ္ တိုန္တဵဒဿံင္ကုႝအေခါင္အရာေဟင္ရ။ အေခါင္အရာႏြံမွ ဂၜံင္ဇကုမိက္ဂြံကြာ္ တင္ဇကုမိက္ဂြံဒွ္ ပေရင္ကေမၜာန္ဇကုမိက္ဂြံေကၜာန္ဂွ္ ေဍံကၲဳႝဒွ္မာန္ကၜဳင္ရ။ အေခါင္အရာတအ္ဏံ ဂြံမံက္ကၜဳင္မာန္ဂွ္ ဇကုေဟင္ဒးလုပ္ ေပါဲဗၲဳိက္တုဲ လၲဴအာတ္မိက္ကၜဳင္အေခါင္အရာဇကုဂွ္ အေခါင္အရာညးမြဲသၟာင္ေတံေလဝ္ ဒးသၸစဿတ္သမၲီတုဲ ဗြဲမကိတ္ည႘ပံင္ဗစုိပ္ေလပ္မၢး ဒွ္ငၛဳဟ္အေခါင္အရာဇကုေပင္င္တုဲ ဂေကာံမှိဟ္ဇကု ဒုင္ကၜဳင္တဲမာန္ရ။ အေခါင္အရာဂွ္ ဟြံမြဲကုႝအခိင္ပိုင္ျခာတုဲ ဗြဲမကိတ္ည႘ဒးအာတ္မိက္အာရ။

ေကှဟ္ - ေစာနာဲ
ဂေကာံသဿတ္မန္လညာတ္တဿိ