Wednesday, November 3, 2010
စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ "ခ်ဴိ" ကုိေ႐ွာင္
လူေလာကအတြင္း မွီတင္ေနထုိင္ၾကေသာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕လူသားေတြဟာ သြား လာလွဳပ္ရွားရင္း လူ႕ဘဝတစ္သက္တာမွာ အသက္႐ွည္႐ွည္ေနသြားခ်င္ၾကပါတယ္။ လူ႕အ သက္တစ္ေခ်ာင္းဟာ အသက္႐ွင္ေနစဥ္ကာလအတြင္း ႀကီးငယ္မဟူမည္သူမွေ႐ွာင္လႊာမရ တဲ့ ေသျခင္္းတရားနဲ႕ အေႏွးႏွင့္အျမန္အားလုံးရင္ဆုိင္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဤကဲ့---ဤကဲ့သုိ႕ေသာ ေသျခင္းတရားႏွင့္္ရင္မဆုိင္ရခင္ကာလေလးမွာ စိတ္၏ ခ်မ္းသာျခင္းျဖင့္ မည္သူမဆုိေနခ်င္သြားၾကမွာပဲလုိ႕ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ အားလုံး စိတ္ခ်မ္းမွဳကုိခံစား ႏုိင္ဖုိ႕အတြက္ ကုိယ္ကာယက်န္းမာေစရန္ က်န္းမာေရးကုိဂ႐ု စုိက္ရန္လုိအပ္ပါတယ္။
အဲဒီလုိ က်န္းမာေရးကုိဂ႐ုစုိက္ရာမွာ နာတာရွည္ေရာဂါကုိ မျဖစ္ေစရန္ကါကြယ္ ၿပီီး။ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးရင္လည္း ေရာဂါဆုိးဝါးမွဳမ႐ွိေစရန္အတြက္ နာတာ႐ွည္ေရာ ဂါတစ္ခု အေၾကာင္း ကုိေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ေစတနာအေလ်ွာက္ ေရးသားလုိက္ေသာ ဤေရာဂါအ ေၾကာင္း တြင္ အမွားမ်ားပါရွိခဲ့လ်ွင္ ခြင့္လႊတ္နားလည္ေပးပါလုိ႕ ဦးစြာေတာင္းပန္ ေမတၲာရပ္ခံပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္ေျပာျပခ်င္တဲ့ေရာဂါအေၾကာင္းကေတာ့-----------
အသက္ေလးဆယ္ေက်ာ္ေတြမွာအျဖစ္မ်ားေနတဲ့ နာတာ႐ွည္ေရာဂါ ( ေသြးတုိး၊ ႏွလုံး၊ ႏွလုံးေသြးေၾကာက်ဥ္း၊ ဆီးခ်ဴိ၊ ေသြးခ်ဴိ) တုိ႕ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီအထဲကမွ ဆီးခ်ဴိ ေရာဂါအေၾကာင္းကုိ သိသေလာက္မွတ္သားသေလာက္ ေစတနာေလးေပးလုိက္ပါရေစ။
ဆီးခ်ဴိေရာဂါ (diabetes)က ပန္ခရိယ (pancreas) ရဲ႕အင္ဇုိင္းေတြဟာ အခ်ဴိ႕ေသာ အစားစာေတြကုိ ေခ်ေပးဖုိ႕အတြက္ အင္ဆူလင္ဓါတ္ထုတ္မေပးႏုိင္ျခင္း (သုိ႕မဟုတ္) အင္ ဆူလင္ဓါတ္၏ အာနိသင္ေလ်ာ့သြားမွဳေတြေၾကာင့္ ေရာဂါတစ္မ်ဴိးျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီ ေရာဂါဟာ ေသြးထဲမွာ႐ွိတဲ့သၾကားဓါတ္ေတြကုိ ျမင့္တက္လာေအာင္ျမွင့္ေပးၾကတယ္။ အဲဒီ လုိျမွင့္တင္ေပးျခင္းျဖင့္ ေနာက္ဆုံးေတာ့မွာ သၾကားဓါတ္ေတြ မ်ားမ်ားလာၿပီး ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေသြးေၾကာလည္ပတ္မွဳေတြေၾကာင့္ ဆီးထဲမွာအခ်ဴိဓါတ္ေတြမ်ားလာၿပီး ဆီးခ်ဴိေရာဂါအျဖစ္ ကုိေရာက္႐ွိသြားၾကပါတယ္။
ဆီးခ်ဴိေရာဂါမွာဆုိရင္ ႏွစ္မ်ဴိးႏွစ္စားရွိပါတယ္။ ပထမအမ်ဴိးအစားဟာ ဆီးခ်ဴိေရာ ဂါျဖစ္ပြားမွဳ၏ တစ္ရာရာခုိင္ႏွဳန္း (100%)မွာ ဆယ္ရာခုိင္ႏွဳန္း (10%) ပဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ဆုိလ်ွင္ ကေလးဘဝထဲကစၿပီး ျဖစ္ေပၚခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဒီပထမအမ်ဴိးအ စားဟာ အင္ဆူလင္ထုိးေဆးႏွင့္ပဲကုသလုိ႕ရႏုိင္ပါသည္။ (ေဆး႐ုံႀကီး၌သာ ကုသႏုုိင္)စား ေဆးအေနနဲ႕ကေတာ့ ထိေရာက္မွဳမ႐ွိတဲ့လုိ႕ ဤေရာဂါပထမအမ်ဴိးအစားအတြက္ မကုသ ၾကပါဘူး။
ဒုတိယအမ်ဴိးအစားကေတာ့ အသက္ႀကီးတဲ့လူေတြ အမ်ားအားျဖင့္ဆုိလ်ွင္ အ သက္ေလးဆယ္ေက်ာ္တဲ့အရြယ္ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အမ်ဴိးသား၊ အမ်ဴိးသမီးမေရြး ျဖစ္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒီဒုတိယအမ်ဴိးအစားေရာဂါဟာ စစျဖစ္ျခင္း ကုသမည္ဆုုိလ်ွင္ စား ေဆးႏွင့္ပဲကုသႏုိင္ပါသည္။ ဒါေပမယ့္ ေရာဂါျပင္းထန္တဲ့အခ်ိန္မွ ကုသမည္ဆုိလ်ွင္ေတာ့ ထုိးေဆးႏွင့္ကုသမွဳခံယူျခင္းဟာ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
ဆီးခ်ဴိေရာဂါအေၾကာင္းသိၿပီးဆိုလ်ွင္ ဆီးခ်ဴိေရာဂါျဖစ္လ်ွင္ဘယ္လုိခံစားရတယ္၊ ဘယ္လုိလကၡဏာေတြျပမယ္ ဆုိတာကုိနည္းနည္းေလး ေျပာျပခြင့္ျပဳေစခ်င္ပါသည္။ ဆီး ခ်ဴိေရာဂါသည္တစ္ဦးကုိ ကၽြန္ေတာ္ေတြ႕ဖူးတယ္။ သူ႕ေျပာျပခ်က္အရ သူဟာ အျမဲတမ္းလုိ လိုစာေလာင္မြတ္သိပ္မွဳျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ စားလုိက္သေလာက္ေတြဟာ သူ႕အတြက္ အားမ႐ွိသလုိခံစားရတယ္။ ဆီးေတြလည္း မၾကာခဏစြန္႕ေနရတယ္။ ခ်ဴိၿပီးဆိမ့္တဲ့ အရ သာေတြကုိ အျမဲတမ္း ခ်က္ခ်င္းတက္စားျခင္ေနတယ္။ သူစာလုိ႕မစားလုိက္ရလ်ွင္ ေျခေတြ လက္ေတြ တုန္ရီသလိုခံစားေနရတယ္။ သူ႕အတြက္စိတ္ေက်နပ္မွဳ လုံးဝမ႐ွိဘူးျဖစ္ေနပါ တယ္။ အဲဒီလုိ ဆီးခ်ဴိေရာဂါသည္ေတြရဲ ခံစားရမွဳေတြ ေတြ႕ခဲ့ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီခံစားမွဳ ေတြေၾကာင့္ ဆီးခ်ဴိေရာဂါေတြရဲ႕ လကၡဏာေတြကုိ အက်ဥ္းေျပာျပပါရေစ။ သူ႕ရဲ႕ေရာဂါ လကၡဏာေတြကေတာ့ က။ေရငတ္ျခင္္္း ခ။စာေလာင္ျခင္္း ဂ။ဆီးမၾကာခဏသြားျခင္း ဃ။ကုိယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့က်ျခင္း င။ေမာပန္းႏြမ္္းနယ္ (ေျခကုန္လက္ပန္းက်)ျခင္း စ။ေရာ ဂါပုိးဝင္ေရာက္လြယ္ျခင္း (အထူးသျဖင့္ အေရျပားေရာဂါ၊ ထိခုိက္မိလ်ွင္အနာက်က္-ေပ်ာက္ရန္ခဲယဥ္းျခင္္း၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပုိးဝင္ျခင္း၊ မိန္းမကုိယ္အဂၤါဝင္ျခင္း၊ အဆုတ္တီဘီ ေရာဂါျဖစ္ျခင္း စသည့္ေရာဂါလကၡဏာေတြရတတ္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႕လူတစ္ဦးဦးမွာ အထက္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ လကၡဏာေတြ ေတြ႕ခဲ့မည္္ဆုို လ်ွင္ အဲဒီလူနာေတြဟာ ဆီးခ်ဴိေရာဂါ ရွိ၊ မရွိ က်န္းမာေရးဌာနေတြမွာ က်န္းမာေရးသြား ေရာက္စစ္ေဆးသင့္ပါသည္္။ အဲဒီလုိစစ္ေဆးၿပီးလုိ႕ ဆီးထဲမွာသၾကားဓါတ္ရွိခဲ့မယ္ဆုိလ်ွင္ ဆီးခ်ဴိေရာဂါျဖစ္ပြားႏုိင္ပါသည္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခ်ဴိ႕လူေတြမွာ ဆီးထဲမွာသၾကားဓါတ္ရွိေန ေပမယ့္္ ဆီးခ်ဴိေရာဂါျဖစ္ေနၿပီးလုိ႕ အတိအက်သတ္မွတ္လုိ႕မရႏုိင္ပါဘူး။ ေသြးထဲမွာသ ၾကားဓါတ္ရွိ၊ မရွိစစ္ေဆးၿပီ္း ေသခ်ာမွဳရွိမွသာလ်ွင္ ဆီးခ်ဴိေရာဂါျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။
ဆီးထဲမွာသၾကားဓါတ္ရွိ၊ မရွိကုိက်န္းမာေရးဌာနေတြမွာ စမ္းသပ္စစ္ေဆးႏုိင္ေသာ္ လည္း ေသြးထဲမွာသၾကားဓါတ္ရွိ၊ မရွိစမ္းသပ္ စစ္ေဆးျခင္းကုိေတာ့ေဆး႐ုံးမွာ စမ္းသပ္ႏုိင္ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခ်ဴိ႕ေသာ ေငြေၾကးတတ္ႏုိင္ေသာ ဆီးခ်ဴိသမားေတြကေတာ့ ေသြး ထဲသၾကားဓါတ္စစ္ေဆးမွဳအတြက္ စမ္းသပ္သည့္ ကရိယာကုိဝယ္သုံးႏုိင္ၾကပါသည္။ သ ၾကားဓါတ္စစ္ေဆးသည့္အေၾကာငး္ အက်ယ္တဝင့္အေသးစိတ္ေဖာ္ျပမွဳ မျပဳဝက ကုိခြင့္ လြတ္နာလည္ေပးေစခ်င္ပါတယ္။
ဆီးခ်ဴိေရာဂါျဖစ္ပြားၿပီးဆုိလ်ွင္ သူတုိ႕ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ ဆုိးက်ဴိးေတြနဲ႕ ေနာက္ဆက္တဲြျဖစ္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြလဲ သိေစခ်င္ပါေသးသည္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕တေတြ ဆီးခ်ဴိေရာဂါျဖစ္တာသိၿပီးလုိ႕ ကုသမွဳမခံယူလ်ွင္ျဖစ္ပြားမွဳ အခ်ိန္ၾကာလာတဲ့အခါ အဲဒီေရာဂါဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ရဲ႕ ခႏၶာကုိယ္ေတြ ပ်က္စီးခ်ဴိ႕ယြင္းသြား ေအာင္ အႏၲာရာယ္ေပးတတ္ၾကပါသည္။ ဘယ္လုိအႏၲာရာယ္မ်ဴိးလဲဆုိရင္
(၁) ေသြးေၾကာ ေရာဂါႏွင့္ပတ္သတ္လ်ွင္-----ေလျဖတ္ျခင္း၊ ႏွလုံးေရာဂါ (ႏွလုံးလုပ္ငန္း ခ်ဴိ႕ယြင္း)ျခင္း၊ ေျခ ဖ်ားလက္ဖ်ားမ်ားေအးစက္နာက်င္ျခင္း ဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲဆုိလ်ွင္ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕အစြန္း အဖ်ား (ေျခ၊လက္)ေတြမွာ႐ွိတဲ့ ေသြးေၾကာကေလးေတြဟာ ေကာင္္းမြန္စြာလွည့္ပတ္မွဳ မ႐ွိျခင္း တုိ႕ျဖစ္တတ္္ၾကပါသည္။
(၂)ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ (ေက်ာက္ကပ္လုပ္ငန္းခ်ဳိ႕ယြင္း)
(၃)မ်က္လုံးႏွင့္ပတ္သတ္ေသာေရာဂါ (အတြင္းတိမ္၊ေရတိမ္ႏွင့္မ်က္လုံးအိမ္ေနာက္ပုိင္း႐ွိ အျမင္လႊာ ပ်က္စီးၿပီးမ်က္စိေကာင္းေကာင္းမျမင္)
(၄)အာ႐ုံေၾကာပ်က္စီးျခင္း (ထုံက်င္၊ ေျခဖ်ားလက္ဖ်ားမ်ား ေအးစက္ျခင္း၊ ေအးစိမ့္နာက်င္ျခင္း)
(၅)ေျခေထာက္ျပႆနာ--ေကာင္းမြန္စြာသြားလာလွဳပ္ရွားမွဳမရျခင္း၊ ထုံက်င္ေနျခင္း (အဲဒီအတြက္ ေၾကာင့္ ဆီးခ်ဴိေရာဂါျဖစ္ပြားတဲ့ လူနာေတြဟာ ထိခုိက္မွဳျဖစ္လြယ္ၿပီး အနာျဖစ္တဲ့အခါ ေရာဂါပုိးဝင္ လြယ္ျခင္း) စသည့္--စသည့္ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြေၾကာင့္ ဆီးခ်ေရာဂါဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕အတြက္ အႏၲာရာယ္ အလြယ္္တစ္ကူေပးတတ္ၾကပါသည္။
ဆီးခ်ဴိေရာဂါအတြက္ေဆးဝါးႏွင့္ကုသမွဳကုိ ေရာဂါအမ်ဴိးအစားေျပာခဲ့စဥ္တုန္းက ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ေသြးထဲမွာ႐ွိတဲ့သၾကားဓါတ္ေတြကုိ ေလ်ာ့က်ေအာင္ကုသျခင္းျဖင့္ေရာဂါသက္သာလာၿပီး ေရ႐ွည္မွာဆုိလ်ွင္ ခႏၶာကုိယ္ခ်ဳိ႕ယြင္းေအာင္ျဖစ္ပြားမွဳကေနလည္း ကာကြယ္၍ရႏုိင္ပါသည္။အကယ္၍သၾကားဓါတ္ကုိေလ်ာ့ခ်တဲ့ေနရာမွာ စားေသာက္မွဳ၊ ေနထုိင္မွဳ ေတြနဲ႕လည္းေလ်ွာ့ ခ်၍ရႏုိင္ပါသည္။ လုံးဝသၾကားဓါတ္ေလ်ွာ့က်မွဳမ႐ွိမွသာလ်ွင္ ေဆးဝါးႏွင့္ကုသမွဳကုိခံယူျခင္းက အ ေကာင္းဆုံးျဖစ္ပါသည္။ စားေဆးႏွင့္ကုသသည့္ ေဆးဝါးမ်ားမွာ ဂလီဘင္ကာမုိက္ (Glibencarmide)၊ ကလုိပ႐ုိပါ မုိက္ဒ္ (Chlorpropamide)၊ မက္ဝွာမင္း(Metformin) ေတြႏွင့္ကုသလုိ႕ရႏုိင္ပါသည္။ သၾကားဓါတ္ တည္႐ွိမွဳ အ နည္းအမ်ားအေပၚမူတည္ၿပီး ေဆးဝါးႏွင့္ကုသမွဳျပဳလုပ္ရပါသည္။
ဆီးခ်ဴိေရာဂါဟာ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးၿပီးဆုိလ်ွင္ လုံးဝေပ်ာက္ကင္းသြားေအာင္ ကုသ၍မျဖစ္ႏုိင္ေသးပါ။ ဒါေပမယ့္ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းမွဳ အေနျဖင့္ ကုသသြားလုိ႕ရပါသည္။ ဆီးခ်ဴိေရာဂါဟာျဖစ္ခဲ့ၿပီးၿပီးဆုိလ်ွင္ ဆီးခ်ဴိလူနာရဲ႕ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ အျမဲတမ္း႐ွိ ေနဦးမည္ ျဖစ္ပါ သည္။ တစ္မ်ဴိးေျပာရမည္ဆုိလ်ွင္ အဲဒီေရာဂါခုိစၿပီး သေႏၶေဆာင္တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး႐ွိမွာ ျဖစ္ပါသည္။ဆီးခ်ိဳေရာဂါႏွင့္ ပတ္သတ္ၿပီး ကၽြန္ေတာ့္အေနၿဖင့္ အေတြ႕အႀကဳံကေလး နည္းနည္းေလာက္ ေပးခ်င္ပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳေရာဂါၿဖစ္ခဲ့ၿပီး ဆုိလ်င္ေဆးဝါးကုသမႈခံယူႏုိင္သလုိ ဆီးခ်ိဳလူနာေတြအေနၿဖင့္ လုိက္ နာရမည့္နည္းစနစ္ေတြကုိ လုိက္နာႏုိင္ဖုိ႕လုိအပ္ပါသည္။ ဒါမွလည္း ေရာဂါမၿပင္းထန္ေအာင္ထိန္းသြား ႏုိင္ပါသည္။ လုိက္နာရမည့္နည္းစနစ္ေတြကေတာ့-အစားအေသာက္အေနႏွင့္ဆုိလၽင္ လၹက္ရည္၊ သ ႀကားမ်ားမ်ားၿဖင့္ ၿပဳလုပ္ေသာ မုန္႕မ်ား၊ ပ်ားရည္၊ ႀကံရည္တုိ႕ကုိေရွာင္ရပါမည္။ အဝလြန္ေနတဲ့လူေတြမွာ ကုိယ္အေလခ်ိန္ေလ်ာ့ခ်ၿခင္းဟာလည္ ေသြးထဲမွာရွိ သႀကား ဓါတ္ေတြ ေလ်ာ့က်သြားႏုိင္ပါသည္။ ကဆီဓါတ္မ်ားမ်ားပါတဲ့ အစားအစာကုိ စာေသာက္ေပး ေနလ်င္ လည္း ေရာဂါကာကြယ္ႏုိင္ပါသည္။ (ထမင္း၊ အာလူး ၊ ေပါင္မုန္႕ ၊ ေခါက္ဆြဲ ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ စ သည့္ၿဖင့္) ေနထုိ္င္မႈအေနၿဖင့္ဆုိလၽင္ ေလ့က်င့္ခန္းေတြကုိ ပံုမွန္လုပ္ေပး ႏုိင္လၽင္လည္း ေကာင္း ပါသည္။ ဥပမာ- လမ္းေလ်ာက္၊ ေဘာ္လံုကန္၊ ေရကူးခ်င္(မိမိႏွင့္သင့္ေလ်ာ္သလုိ) ကုိယ္ကာယလႈပ္ ရွားမႈမ်ားမ်ား လုပ္ေပးႏုိင္လ်ွင္ ပုိ၍ေကာင္းမြန္ပါသည္။ ဤကဲ့သုိ႕ လုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေသြး ထဲ႐ွိ သၾကား ဓါတ္ေတြေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ပါသည္။
ေနာက္တစ္ခုသတိေပးခ်င္တာက ဆီးခ်ဴိေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ဴိးသမီးေတြ ဟာ ကုိယ္ဝန္္အဆိပ္တက္ျခင္း၊ ကေလးမီးဖြားလ်ွင္အဖတ္မတင္ျခင္း၊ လမေစ့တဲ့ ကေလးေမြးဖြားျခင္း၊ ကုိယ္အေလးခ်ိန္မျပည့္တဲ့ ကေလးေမြးဖြားျခင္း ႐ွိသကဲ့သုိ႕ ကုိယ္ခႏၶာဖြံ႕ထြားတဲ့ ကေလးေတြလည္းေမြး ဖြားျခင္း၊ ေတြ႕ရတတ္ပါသည္။သုိ႕ျဖစ္ပါ၍ ဆီးခ်ဴိေရာဂါ မျဖစ္ေစရန္ကာကြယ္ၿပီး ဤေရာဂါေၾကာင့္ အသက္အႏၲာရာယ္မထိ ခုိက္ရေလေအာင္ ထိန္းသိမ္းေနထုိင္ၾကဖုိ႕လုိအပ္မည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္အတူ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္စြာေနထုိင္မွဳ လုိလားသူမ်ားသည္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ခႏၶာကုိယ္က်န္းမာဖုိ႕အတြက္ ဆီးခ်ဴိေရာဂါအျပင္အျခားျခားေသာ ေရာဂါမ်ားမျဖစ္ေလ ေအာင္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ရင္းျဖင့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမွဳ ကင္းေဝးၿပီး ကုိယ္၏က်န္းမာျခင္း၊ စိတ္၏ခ်မ္းသာ ျခင္းျဖင့္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာေနထုိင္သြားၾကပါစုိ႕။
No comments:
Post a Comment